“Onze” Sint-Jan in het nieuws

Het einde is in zicht

Na een periode van zes tot zeven jaar is het einde van de restauratie van de Noorderzijbeuk in zicht. “De afgelopen jaren hebben we elk jaar een of twee traveeën van deze zijde gerestaureerd. Nu zijn we gestart met de laatste travee. Tegen het einde van dit jaar is deze af”, vertelt Niël. Het restauratieproces verloopt op dezelfde manier als voorgaande jaren. Het natuursteen wordt vervangen, het glas in lood wordt gerestaureerd, voegwerk wordt aangepakt en de bliksemafleiding wordt weer helemaal up-to-date gemaakt. Niël vertelt dat er veel werk aan vooraf gaat. “We zijn nu nog aan het calculeren. Er worden offertes aangevraagd bij steenhouwers zodat we hier in het voorjaar aan kunnen beginnen. Omdat deze laatste travee een hoek vormt, is er veel schade ontstaan door windturbulentie”. Ook de Erwtenman, een bijzonder en bekend figuur onder Bosschenaren, is onderdeel van deze travee. “Gelukkig valt de schade mee”, vertelt Niël. “De Erwtenman hoeft niet vervangen te worden. Af en toe breekt er bij dit soort beelden een vingertje of verslijt het gezicht. Maar hij heeft zich goed staande gehouden.”

Speciaal zandsteen

Voor zowel de restauratie van de muren als voor het beeldhouwwerk dat vervangen dient te worden, wordt gebruik gemaakt van Udelfanger zandsteen. Deze speciale steensoort werd aan het eind van de negentiende eeuw heel veel gebruikt. De door steunberen gestutte gevel van de Sint-Jan bestaat hier ook volledig uit. De laatste twee engelen aan de noordkant zijn de afgelopen jaren te erg verweerd door de weerselementen en moeten vervangen worden. “Het probleem is dat de engelen erg groot zijn”, stelt Niël. “Het Udelfanger zandsteen komt voor in een bepaalde hoogte die eigenlijk net te klein is om een volledige engel uit te halen. Na contact met de steengroeve bleek dat we geluk hadden. Ze hadden toevallig een laag waar ze hogere blokken uit konden halen. Een paar weken geleden ben ik met de beeldhouwer naar Udelfangen gereisd om het blok te kopen.”

Het plaatsen van de engelen

Als de laatste twee engelen klaar zijn, worden ze allemaal weer teruggeplaatst op hun oorspronkelijke plek aan de noordzijde. Volgens Niël is dit het perfect moment om de restauratie van de noordzijde af te sluiten. “Alle gerestaureerde en nieuwe engelen staan nu nog in de opslag. Het wordt zeker een mooi moment om ze allemaal tegelijk weer op hun vaste plek te zetten.”

Zoeken naar de juiste kleur

Ook het dak van de Sint-Jan is aan vervanging toe. Dit is een lastige klus waar veel keuzes aan vooraf gaan. Er zijn verschillende proefvlakken aangebracht aan de zuidzijde van de kathedraal, de kant die vanaf de Parade te zien is. Niël: “We hebben eerst vier kleine vakjes vervangen, maar dit bleek niet de kleur te zijn die we voor ogen hadden. Nu ligt er een groter proefvlak op het dak. We hebben gekozen voor een bepaalde kleurverdeling en schakering die aansluit bij hoe de Sint-Jan nu is.” Het is volgens Niël nog onduidelijk wanneer het leistenen dak vervangen kan worden. “De leistenen zijn gemaakt van natuurlijk materiaal dat eerst gewonnen moet worden in Wales. Het is een zeer gewild type leisteen dat extreem duurzaam is.”

In de toekomst

Als de Noordzijde afgerond is begint het vervangen van de leibedekking. Naar schatting duurt dit twee tot drie jaar. “Het dak van de Sint-Jan is een bonte verzameling van verschillende kleuren. Groen, rood, paars en grijze tinten wisselen elkaar af. Dat maakt deze leisteen zo uniek en geeft de Sint-Jan z’n karakteristieke uitstraling. Het afgelopen jaar zijn we druk geweest met het creëren van dit kleurrijke totaalbeeld door een mix van verschillende kleuren die goed bij elkaar passen en dezelfde kwaliteit hebben. Wanneer deze leistenen binnen zijn, kunnen we aan de slag met het dak.”

Ook de Westertoren staat in de steigers. De weersomstandigheden hebben de toren beschadigd waardoor er stukken natuursteen afvielen en er lekkages ontstonden in de torenspits. “De restauratie van de toren gaan we al snel weer afronden”, vertelt Niël. “In de zomer is de steiger daar alweer weg. Zo ronden we steeds iets af en zorgen we dat de instandhouding en het onderhoud op orde blijft”.