“Onze” Sint-Jan in het nieuws

Van den Hurk is als bouwkundig beheerder betrokken bij het onderhoud aan de kathedraal. Hij legt uit hoe de blikseminstallatie werkt: “Bliksem slaat altijd in op het best geaarde punt. Daarom worden bomen vaak getroffen door de bliksem. Een boom is door zijn wortels immers heel goed geaard. Net als een boom is een kerktoren ook goed geaard omdat op de toren een opvangpunt zit (vaak het torenkruis of het torenhaantje) wat verbonden is met tegen de toren bevestigde afgaande leidingen, die op hun beurt verbonden zijn met leidingen in de aarde. Onze installatie vangt de klap daarom op het hoogste punt op en geleidt de elektrische lading via de afleiders naar beneden. Eenmaal beneden ontladen aardpennen de klap meters diep de grond in.”
De historische componenten aan de kathedraal hebben niet geleden onder de inslag. Er waren geen leien van het dak af en er was geen brandschade aan het gebouw. Dankzij de goede bliksemafleiderinstallatie, die elk jaar onderhouden en gekeurd wordt, heeft de inslag dus relatief weinig gevolgen gehad voor de kathedraal. Van den Hurk: “Op die manier dragen dit soort installaties dus ook bij aan de instandhouding van onze Sint-Jan.”

Van vorst tot hittegolf
De dikke muren van de kathedraal trotseren al eeuwenlang weer en wind, van strenge vorst tot extreme warmte. Maar van de extreme warmte en droogte van afgelopen zomer heeft de kerk weinig last gehad. Integendeel: waarschijnlijk zorgt de zomerhitte er zelfs voor dat de temperatuur in de kerk nog een tijdje aangenaam blijft. Door de dikke muren warmt de kerk maar langzaam op. Tegelijkertijd blijft de warmte die in het gebouw zit ook lang hangen. “Als het nu niet ineens twintig graden gaat vriezen, blijft het ook in december redelijk aangenaam in de Sint-Jan. Dat is ook fijn voor de bezoekers van de kerststal, want er is geen verwarming in de kathedraal”, aldus de bouwkundig beheerder.

Onderhoud blijft nodig
Het ontbreken van verwarming betekent dat de waterleidingen kunnen bevriezen bij strenge vorst. En kou kan voor meer problemen zorgen, zoals schade aan de stenen. “Het natuursteen waar de Sint-Jan grotendeels uit bestaat kan een bepaalde hoeveelheid water opnemen. Als de stenen in een korte tijd veel water opnemen, en vervolgens de vorst ineens invalt, is er kans op schade omdat bevriezend water uitzet”, licht Joan van den Hurk toe.

Volgens Van den Hurk hoeven we ons nog geen zorgen te maken over de invloed van het weer op de basiliek. Het gebouw doorstaat weer en wind dankzij het continu en terugkerend onderhoud. “Zolang de kerk er staat, zal er onderhoud nodig zijn. Aan het gebouw en het dak, maar ook aan de bliksemafweer, de dakgoten en de regenpijpen. Daarom is het werk dat de Stichting Nationaal Monument Sint-Jan doet zo belangrijk. Voor de stad en voor iedereen die de kathedraal nog jarenlang in al haar schoonheid wil bewonderen.”

Foto: Bas Verhoeven